Strona główna 
Parafia Mogiła Dzieje parafii w Mogile Inwentarz fary mogilskiej z roku 1791
Parafia Mogiła Dzieje parafii w Mogile Inwentarz fary mogilskiej z roku 1791
| Inwentarz fary mogilskiej z roku 1791 |
 Zachował się dokument opisania kościoła farnego w Mogile z 1791 r. Jest to inwentarz parafii św. Bartłomieja w tej wsi. Autor inwentarza nie wie kiedy kościół został postawiony i przez kogo był fundowany. Pisze, że do decyzji biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego administrowali nim księża świeccy, potem od XV w. cystersi mogilscy aż do 1786 r., kiedy ugodą podpisaną w Warszawie, zakon zrzekł się patronatu na parafią i kościołem farnym. W 1740 r. kościół drewniany został gruntownie zreperowany i w 1761 przez sufragana, Franciszka Potkańskiego poświęcony i rocznica poświęcenia kościoła jest obchodzona w pierwszą niedzielę po świecie świętego Bartłomieja. Fara mogilska graniczy z farą pleszowską na wschodzie, grabską i bieżanowską na południu, od których tylko Wisłą jest rozdzielona, na zachodzie z farą św. Mikołaja, na północ z farą raciborską, i z Krzesławicami należącymi do fary pleszowskiej.Teraz do fary mogilskiej należą wsie: Mogiła, Czyżyny. Dawniej do tej fary należały: Ubysławice, Brzegi, Ostrów, Pleszów. Po nich odpadła wieś Dąbie, a w 1782 r. odpadły wioski: Przewóz i Rybitwy z powodu rozporządzeń cesarskich (rozbiory). W 1791 parafia liczyła ogółem 1446 mieszkańców. Brak Żydów i innych wyznań w parafii. Najświętszy Sakrament: uroczyste wystawienie jest w dzień św. Kazimierza, Izydora Rolnika, w poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego, w dzień św. Bartłomieja, w niedzielę poświęcenia kościoła, w czasie oktawy Bożego Ciała, Dzień Wszystkich Świętych, podczas 40godzinnego nabożeństwa, w trzy niedziele przed ostatkami, w niedzielę 40dniowego Postu, podczas nabożeństwa o Męce Pańskiej po południu, w Wielki Piątek aż do Rezurekcji w monstrancji na wielkim ołtarzu. Jest w tych dniach też obnoszony w procesjach. Wnętrze kościoła: Na chórze pozytyw o 6 głosach z 1790 r.. schody na chór drewniane, 4 konfesjonały, w tym jeden konfesjonał bardzo stary, a trzy inne z 1789 r. z Krakowa sprowadzone, 6 ławek niebiesko malowanych. Dach na kościele nowym gontem został obity w 1786 r. Dzwonnica pokryta dachem w 1786 r. , w 1790 r. dano do niej nową powałę, schody do dzwonnicy nowe, więc z końca XVIII w. po bokach dzwonnicy dwie furtki od drogi (obecnie Klasztorna) i od cmentarza na zawiasach żelaznych wrzeciążami opatrzone. W dzwonnicy są dwa dzwony: większy pod imieniem św. Bartłomieja i drugi mniejszy św. Izydora rolnika. Na dole dzwonnicy są przybory pogrzebów służące. Cmentarz otoczony jest parkanem z deseczek między słupy umieszczonych w średnim stanie technicznym. W kościele nad zakrystią jest pomieszczenie nazywane „skarbcem”, ale nie trzyma się tam cennych rzeczy z uwagi na kradzieże. Parafia nie posiada prawnych dokumentów z dawnych lat. Dokument inwentarza z 1791 r. wspomina, że cystersi na mocy umowy w 1786 przekazali jako uposażenie materialne dla plebana mogilskiego wioski Wiktorowice i Wróżenice. Budynek plebański jest z 1786 r. wystawiony przez ówczesnego proboszcza parafii, położony obok kościoła farnego i cmentarza. Za tym budynkiem jest folwark plebański. Na terenie folwarku stoją obora i stodoła z 1788 r. folwark jest z 1789 r. plebania jest naokoło płotem ogrodzona przy którym rosną wierzby. Między budynkiem plebańskim a folwarkiem jest sadzawka z wodą na wypadek pożaru. Do 1786 r. nie było przy tym kościele żadnego budynku plebańskiego ani innego mieszkania dla księdza. Obecne budynki plebańskie zbudowano po 1786 r. Wokół cmentarza przy kościele drewnianym jest parkan drewniany z trzema furtkami. Wokół cmentarza rosną drzewa lipowe i wiązy. Na słupie przed dzwonnicą od drogi stoi figurka św. Jana Nepomucena. Nie ma na tym cmentarzu kostnicy i nie prowadzi się tu żadnego handlu. Plebanem jest ks. Benedykt Trzebiński, kustosz katedry krakowskiej, mieszka w Krakowie, a tu do Mogiły tylko dojeżdża czasem. W Mogile są na stałe dwaj księża do pomocy mu: Michał Kamiński lat 36, wyświęcony na kapłana w 1784 r. i Maciej Czaputowicz, 69 lat, wyświęcony w 1750 r. Udzielają oni tu sakramentów, nauk i kazań. Używają łatwych dla ludu katechizmów w formie pytań i odpowiedzi, poprzedzane pacierzem, modlitwami i aktami wiary. Dokument świadczy, że w pracy duszpasterskiej wspierają ich też księża zakonni cystersi: odwiedziny chorych, nabożeństw odprawianie, udzielanie sakramentów św., spowiedź. W 1791 nie było w Mogile szkółki parafialnej, dzieci uczą się czytać, pisać i religii dzięki staraniom proboszcza, ale dokument nie wyjaśnia gdzie. Budynku szkolnego jako takiego nie było wówczas w Mogile. Szkoła parafialna jako instytucja prawdopodobnie nie istniała wówczas. Inwentarz wspomina, że w klasztorze jest w 1791 r. 9 księży zakonników, 7 kleryków i 2 konwersów. Inne dokumenty z wizyt dekanatu bolechowickiego w XIX wieku: 1867 r. wzmianka o kaplicy na cmentarzu. Prawdopodobnie chodzi o cmentarz na obecnym osiedlu Wandy. 1875 r. wzmianka o kaplicy na cmentarzu i o kostnicy. Brak określenia, który cmentarz, Prawdopodobnie chodzi o cmentarz na obecnym osiedlu Wandy. 1873 r. wzmianka o kaplicy na cmentarzu z drewna. 8 listopada 1828 r. wizytacja dekanatu bolechowickiego: Stan kościoła parafialnego jest zły wewnątrz i od zewnątrz. W dobrym stanie jest stan sprzętów i ruchomości. W dobrym stanie są akta stanu cywilnego i metryki parafialne. Przy kościele jest dwóch wikarych, jedne mieszka przy kościele parafialnym, Placyd Pisarski, a drugi w klasztorze cystersów, Kazimierz Turkowski. Oboje cystersi. Liczba mieszkańców parafii: 1785 wszyscy katolicy. 860 mężczyźni i 925 kobiet. 13 listopada 1837 r. wizytacja dekanatu bolechowickiego. Raport na poleceni konsystorza Generalnego z dania 25 X br.: kościół z drewna w dobrym stanie, potrzebuje tylko pokrycia jak najszybciej, gdyż dach zgniły i podziurawiony. Potrzebne jest obicie gontami ścian gdyż w środku w wielu miejscach gontów brakuje. Belka jedna zgniła nad zakrystią i potrzebna jest nowa. Dzwonnica drewniana potrzebuje dachu nowego gdyż ledwo ślad dawnych gontów zachował się. Kościół wewnątrz jest w dobrym stanie, tak jak i sprzęty i ruchomości w kościele, wiele z nich pleban ks. Tomasz Szczepanowski własnym kosztem sprawił. Plebania i folwark: zabudowania gospodarskie, stodoła i obora potrzebują reparacji. Domu dla Plebana nie ma. Mieszkanie wikariusza, które teraz pleban zajmuje, zreperowane zostało przez obecnego plebana, czyli zreperował dach drzwi i okna. Nie ma w kościele wikarego, mimo że jest fundusz dla niego, ale pleban tłumaczy, że nie ma mieszkania dla wikarego. Metryki i książki kościelne są w należytym porządku. Wizytacja XII 1838 r.: W kościele jest Bractwo św. Izydora bez funduszu, utrzymywane z dochodu kościelnego. Wsie do parafii należące: Mogiła, Czyżyny i ½ Łęgu. Ogółem jest około 1700 dusz, ale brak dokładnych danych o liczbie ludności. Kościół pokryty dachem gontowym. Oni dzwonnica szybko potrzebuje reparacji. Parkan czyli ogrodzenie otaczające kościół z drewna jest zdezelowane, miejscami deski wyrwane lub obok parkanu leżą na ziemi. W kościele chrzcielnica marmurowa w dobrym stanie. Obok funkcjonuje szkół dla dzieci, w której religii uczy wikary. Akta fiskalne parafii mogilskiej z początku XIX wieku: Dokument=inwentarz z akt fiskalnych parafii mogilskiej z lat 1795-1809 wyjaśnia, że cmentarz koło św. Bartłomieja wzdłuż drewnianego parkanu-ogrodzenia był otoczony 35 drzewami i prowadziły na jego teren trzy wejścia, dwa przez dzwonnicę, a trzecie od strony zachodniej, była to drewniana bramka. Nie ma żadnej wzmianki o cmentarzu na osiedlu Wandy. Krzysztof Rosołek |